Makbul ve Maktul İbrahim Paşa

Makbul ve Maktul İbrahim Paşa

Makbûl, maktûl, İbrahim Paşa, Kanunî Sultan Süleyman’a 13 yıl müddetle sadrazam olarak hizmet etmiştir. Hakkında, zamanında da çok şey söylenmiş olan Sadrazam İbrahim Paşa’nın nereden gelmiş olduğu hakkında çeşitli rivayetler vardır. Bunlardan birine göre Epir’de Parga’da doğmuş, altı yaşında esir edilerek Manisa civarında bir kadın tarafından satm alınmış, yetiştirilmiş ve o sırada Manisa sancakbeyi olan Şehzade Süleyman tarafından alınmıştır. Bundan başka, II. Beyazıd zamanında Bosna valisi İskender Paşa tarafından yapılan bir akında esir edildiği ve Şehzade Süleyman’a hediye edildiği rivayeti de vardır. Kaynaklarda Hırvat, Rum, Arnavut asıllı olduğuna dair çeşitli iddialara rastlanır. Bütün bu çeşitli rivayetlerin birleştiği taraf, zekâsı, hoşsohbet oluşu, istidat ve kabiliyetleri ile dikkati çektiği ve Kanunî’nin Şehzadeliği zamanından beri hiç yanından ayırmadığı bir nedimi olduğudur. Yeri geldikçe işaret edilecek olan bütün Osmanlı tarihlerinde İbrahim Paşa hakkında aşağı yukarı birbirini tekrarhyan bilgi verilmiştir. Osmanlı dünyasının dışında da, bilhassa kölelikten bu derece yükselmesi bakımından, hayatının ne derece merak uyandırdığını Fransada İbrahim Paşa’nın hayatını konu alan edebî eserlerin yazılması bize göstermektedir. Türk geleneklerine göre yetiştirilen, Türk ve Müslüman terbiyesi gören İbrahim Kanunî’nin son derece itimadını kazanmış ve özel hizmetine girmiştir. Kanunî, babasının yerine tahta geçince yanından ayırmadığı İbrahimi de beraberinde îstanbula getirmiştir. önceleri kapıağası, sonra hasodabaşısı ve ayrıca iç şahinciler ağası olarak sarayda önemli mevkilerde bulunmuştur. 1521 de Kanunî kendisi ile birlikte Belgrad seferine iştirak ettiği sırada İbrahim ağaya, masrafını kendi ödiyerek bir ev yaptırdığını günümüze gelen arşiv kayıtlarından öğreniyoruz.

1523 yıllarında İbrahim Ağaya Kanunî Sultan Süleyman tarafından teamülün tamamen dışına çıkılarak Rumeli Beylerbeyliği verildiğini ve Piri Mehmed Paşanın tekaüd edilerek onun yerine Sadrazamlığa getirildiğini görüyoruz. Bu tayinden alınan ikinci vezir Ahmed Paşa, Mısır Beylerbeyliğini istiyerek Istanbuldan uzaklaşmıştır.

Aynı yılda Atmeydanındaki sarayında yapılan onbeş gün, onbeş gece süren muhteşem bir düğünle evlendi. Evlendikten dört ay sonra Ahmed Paşa’nın Mısır’da çıkarttığı isyanı bastırmak üzere yola çıktığında26. Kanunî’nin kendisini adalara kadar geçirmesi, padişahların o zamana kadar kimseye yapmadıkları büyük bir iltifattı. 1525 de başarı ile işleri düzenlediği Mısır’dan, bir yeniçeri isyanı üzerine Padişahın emriyle îstanbula döndü . Gün geçtikçe Kanunî’nin daha fazla itimadını kazanan İbrahim Paşa, 1526 da Macaristan seferine serdar tayin edildi. Macaristandan zaferle dönüşlerinde Sadrazam İbrahim Paşa, Anadoluda çıkan isyanları bastırmakla vazifelendirildi. Kendisine verilen her işde başarıya varan İbrahim Paşa’ya 1529 da çok geniş salâhiyetler kazandıran Seraskerlik ünvanı verildi. İbrahim Paşanın batıda ve doğudaki askerî başarıları yanında devlet idaresindeki kudreti, kendisine birçok düşman da kazandırdı.

15 Mart 1536 günü saraya iftara davet edilen ve geceyi geçirmek üzere orada kalan makbul, Damat İbrahim Paşa gece yarısı uyurken boğdurularak katledildi ve cesedi gizlice kaldırıldı.