Enderun Teşkilatı ve Enderun Mektebi Osmanlı Devleti’nin kritik tesisleri arasında yer almakta ve çok sıkı önlemlerle korunmaktadır. Bu haliyle her tür güç odağının ilgisini çekmekte ve Enderun’dan çıkarılabilecek bilgi ve istihbarat için çok farklı yollara başvurulmaktadır. Bu durumun devletin zirvesi tarafından takip edilmekte ve sıkı önlemler alınmaktadır. Devletin 1 ve 2 numarasına ait (padişah ve sadrazam) bu ilginç belgede durumun hassasiyeti ve Enderun’da istihbaratın ve sır tutmanın önemi açıkça vurgulanmaktadır. Belge Topkapı Sarayı Arşivi (TS. MA. e, 804/94)’da kayıtlıdır.
TRANSKRİPTİ:
Benim Mağrib nâmına dairemde dört mâbeynci var. Alîmallâh ben anlar ile âfâkî sohbetden mâadâ sefer değil, devletime cüz’î müteallik saded dahi açmam. Merhûm cennet‑mekân Seyyid Mehmed Paşa silahdarlığında ma‘lûm ol gitdi gideli olan silahdarlar ile dahi söyleşmem. Hemen bilsem doğru çıkarırım. Bakayım tecrübe eder ve haber alırım. Tabi(?) söyler ise. Canikli’nin çerağları gitdi. Elbet mel‘ûn ibn‑i mel‘ûn çokdur. İnşâallâhü Teâlâ mahfîce harice çıkarırım. Siz de muttali‘ olursanız beni âgâh edesiz. Nizam budur tamam “Sefer edeceğim.” ve; “Seferim vardır.” deyu mübarek lisan‑ı hümâyunlarından mahremlerin gayrısı mevcud oldukları hâlde bir kelâm sudûr etmemesini niyaz ederim. Zira taşraya aksediyor. Lâkin aksetdiren kimdir, bilsem bilâ‑izn‑i hümâyun cezasını verirdim. Böyle hain her kim ise cezasını bulur. Hatta Canikli Ali Paşa; “Acaba şevketli efendimizin benim hakkımda itimad‑ı hümâyunları nicedir?” deyu dâima Enderun‑ı Hümâyun’da tefahhus etdirir olduğunu söylemişler idi. Ma‘lûm‑ı âlîleri buyurulmak için iş‘âr olundu. Enderun‑ı Hümâyun’da ‘sahîh söyler’ diyecek bir âdemin yalan olarak bir rivayeti olsa ve ol rivayetin hilâfını doğru olarak bu kulunuzdan istimâ‘ eyleseler; “Enderûn’dan haber veren Padişah’dan işitmişdir; doğru söyler.” deyu halk ona itimad eder. Mücerred ma‘lûm‑ı âlîleri olup sefer rivayeti ve sefer telaşı izhâr buyurulmamak için ihtara cesaret olundu. Fermân efendimindir.
