Türkiye’nin İlk Zeka Testi – Çocuklarda Zekanın Mikyası
İbrahim Alaeddin GÖVSA’ya saygı ve rahmetle…
“Çocuklarda Zekanın Mikyası” adlı eser Alfred Bineth ve Dr. Simon tarafından 1905 te hazırlanan zeka testi olup 1914 yılında İbrahim Alaeddin bey tarafından tercüme edilip yayınlanmış ve kısa sürede tükenip 1915 yılında ikinci baskısı yapılmıştır. 1931’de yeni harfler ile de basılmıştır. Dönemin eğitim dergilerinde özeti ve tanıtım yazılarına da yer verilmiştir. Darülmuallimin ve Darülmuallimat’da (Erkek Öğretmen Okulu, Kız Öğretmen Okulu) bizzat İbrahim Alaeddin bey tarafından uygulama eğitimleri verilmiştir. İbrahim Alaeddin beyin zeka testleri hakkında yaptığı bu çalışmalar Maarif Vekaleti tarafından taltif edilmiştir.
Türkiye’de uygulanan, eğitimi verilen ilk zeka testi olma özelliğine sahip olan test uzun müddet okullarda uygulanmıştır. Bu eser, zekâya, muhakemeye, belleğe, sürat-i intikale, düşüncenin gelişim derecesine ve etkinliğine, görgüye, duygulara, öğrenime, doğuştan ve sonradan kazanılan yetenek ve özelliklere göre, çocuğun “normal” olup olmadığını ve hangi noktalarda ilerleyip ilerlemediğini anlamaya yöneliktir. Bahsi geçen özellikleri yaşlara göre sınıflandırmaktadır. Testin uygulanmasına yönelik uygulayıcılara önemli tavsiyelerde bulunmaktadır. Söz konusu tavsiyelere alanda uygulama yapan zeka testi uygulayıcıları günümüzde de riayet etmektedir.
Kitabı indirmek için tıklayınız…
Çalışmada Osmanlı alfabesi ile yazılmış orijinal metin, transkript metni ve günümüz Türkçesine uyarlanmış metni birlikte verilmiştir. Bundan maksadımız; Osmanlıca okuma imkanı olmayan eğitimci ve araştırmacılara eseri orijinal halde sunarken, öte yandan alana ilgi duyan gençlere ve öğrencilere yardımcı olmak üzere eserin özünü koruyarak günümüz Türkçesine uyarlaması yapılmıştır. Transkript çalışması Semiha Zeynep ÖZKAN, Numan Erdem ASARKAYA ve Necati IŞIK tarafından yapıldı. Günümüz Türkçesine uyarlama ve edisyon çalışmaları Erol KÖMÜR tarafından yürütüldü.
Eserin orijinal metni birkaç farklı basılmış nüshası karşılaştırılarak eksiksiz olanı ve en iyi görüntü kalitesine sahip olanı tercih edildi. İç düzende ilk sayfa orijinal metin ardından transkript metni ve günümüz Türkçesine uyarlanmış metni birlikte verildi. Günümüz Türkçesi’ne uyarlama sırasında eğitim bilimleri terminolojisine riayet etmeye özen gösterildi. Yüzyıl öncesinde yazılmış bir metin için gayet sade ve anlaşılır bir metin olmasına rağmen özellikle eğitim bilim terminolojisinin değişimi dikkat çekicidir.
Günümüzde özel yeteneklilerin eğitimine dair akademik araştırmaların pek çoğu bu alana dair çalışmaları 1945’ten sonra başlatmakta, 1945 öncesi yapılan araştırma, eğitim ve uygulamaları görmezden gelmektedir. Bu eser diğer bir özelliği ile özel yeteneklerin tanılanması ve eğitimine dair Osmanlı eğitim tecrübesinin Cumhuriyet eğitim sistemine etkisi ve aktarımına somut ve ilgi çekici bir örnek oluşturmaktadır.
Eserin eğitim literatürüne ve hizmetlerine kazandırılmasının 100. Yılında (2015) yerli ve milli ASİS Zeka Testinin tamamlanarak uygulamaya alınması bizleri sevindirmiş ve geç kalmış bir adım olsa da çok önemli bir boşluğu doldurmuştur. Alanda yerli ve milli çalışmaların artırılması şüphesiz memleket faydasına olacaktır.
Proje ekibini uzun ve meşakkatli mesai sırasında sabırla çalışmalara devam ettikleri ve projeyi tamamlama azmi gösterdikleri için kutluyorum. Gelecekte çok daha büyük ve güzel projelere imza atacaklarına inancım tamdır.
Erol KÖMÜR İstanbul-2020
Kitabı indirmek için tıklayınız…
Proje Ekibi